Nieuw op Canvas: Dank dat u bij ons was

“Dank dat u bij ons was.” Met dat vertrouwde zinnetje sluit Martine Tanghe bijna elke dag het journaal af. Het is dan ook de ideale titel voor een reeks over 40 jaar tv-journalistiek bij ons. 40, want Martine is in 2018 evenveel jaar nieuwsanker.

4 decennia, 4 afleveringen, 4 grote vragen

Martine Tanghe heeft van op de eerste rij vier decennia het maken en ervaren van nieuws zien veranderen. Over die evoluties gaat Dank dat u bij ons was. Het uitgangspunt daarbij zijn vier grote vragen, netjes verdeeld over vier afleveringen. Wat vonden we eind jaren zeventig nieuws en wat niet, en hoe zijn de keuzes in die veertig jaar veranderd? Op welke manier heeft de voorthollende technologie de verslaggeving veranderd? Wie maakt het nieuws en aan welke verwachtingen moesten en moeten die nieuwsmakers beantwoorden? En tot slot, in de laatste aflevering: hoe zijn de verkiezingsprogramma’s op tv in die 40 jaar geëvolueerd? En dat is dan weer heel actueel want Canvas zendt de reeks uit aan de vooravond van de gemeenteraadsverkiezingen.

35 getuigen

Martine Tanghe is niet alleen ‘de aanleiding’ voor deze programma’s, maar ook de verteller. Het verhaal wordt gebracht aan de hand van gesprekken met 35 journalisten. Van toen en nu, jong en oud, van de openbare omroep en ook enkele van VTM. Van Walter Zinzen tot Phara de Aguirre, van Paul Jambers tot Rudi Vranckx, van Gui Polspoel tot Ivan De Vadder, van Dany Verstraeten tot Wim De Vilder. Van Monique Delvaux, de eerste vrouw op de tv-nieuwsdienst, tot Hanne Decoutere. Ook Bert De Graeve, CEO van de VRT tijdens een cruciale periode voor de openbare omroep, spreekt opvallend open over zijn jaren bij de VRT.

Het hele verhaal wordt geïllustreerd met een schat aan archiefmateriaal. Niet alleen van nostalgische nieuwsdecors en piepjonge journalisten, maar ook van belangrijke nieuwsfeiten uit de afgelopen 40 jaar, zoals de ramp met de Herald of Free Enterprise, de zaak Dutroux of de aanslagen van 9/11.

Ook vrtnws.be en canvas.be zoomen in op Dank dat u bij ons was en 40 jaar tv-journalistiek. Zo brengt vrtnws.be wekelijks portretten van een aantal journalistieke coryfeeën uit de reeks. De nieuwssite van VRT duikt ook in het VRT-archief en brengt uitgebreide of integrale versies van iconische reportages die in het tv-programma aan bod komen. Ook via de sociale media worden opmerkelijke beelden en fragmenten gedeeld.

Aflevering 1: Wat is nieuws?
maandag 3 september

Nieuws is nieuws. Dat lijkt evident, maar zo eenvoudig is het niet. Wat nieuws is, valt niet zomaar in één universele definitie te vatten. Wat de nieuwsmakers van 40 jaar geleden belangrijk vonden, is dat nu veel minder en omgekeerd. Of zoals Dirk Sterckx, toen eindredacteur en presentator van het BRT-journaal, het zegt: “Faits-divers of processen, dat deden we niet. Wel de Wetstraat: de regering heeft dit beslist, de oppositie zegt dat. Punt.”

In deze eerste aflevering zien we hoe de keuzes en gevoeligheden zijn veranderd. En welke rol de concurrentie met VTM vanaf begin 1989 daarbij heeft gespeeld. Dat ging toen hard tegen hard. VTM-anker Dany Verstraeten: “Het gebrek aan erkenning door BRT-collega’s stak, maar dat werd ruimschoots gecompenseerd door de betere kijkcijfers.”

We vernemen ook hoe en waarom het aanbod aan nieuws in al die tijd enorm is uitgebreid. Van de populaire reportages in Panorama - denk aan de ophefmakende Millet-reportage van Paul Jambers - en de harde interviews in Terzake tot nieuws op kindermaat in Karrewiet.

Het is het verhaal van 40 jaar tv-journalistiek bij ons, in de woorden de journalisten die het meemaakten.

Aflevering 2: Sneller en sneller
maandag 10 september

 Er was een tijd dat nieuwsbeelden uit het buitenland wel eens een dag of drie op zich konden laten wachten. Of dat live gaan naar een plek waar het nieuws gebeurde, bijna even moeilijk was als naar de maan vliegen.

In deze tweede aflevering zien we hoe de technologie het nieuws maken drastisch heeft veranderd. Van traag naar ongelooflijk snel, bijna instant. Martine Tanghe: “Soms stel ik me de vraag: kan het eigenlijk nog sneller?”. Die snelheid roept ook andere vragen op, over betrouwbaarheid bijvoorbeeld. “Da’s mijn grootste angst”, zegt Rudi Vranckx, “onbedoeld zo’n blunder maken dat je je geloofwaardigheid kwijt bent.”

We zien ook hoe rampen bijna altijd een katalysator zijn geweest voor technologische vernieuwing: de scheepsramp met de Herald of Free Enterprise in ’87 (met Reddy De Mey, die als eerste journalist op de plaats van de ramp was), de Golfoorlog in ’91, de aanslagen van 11 september 2001 of het drama op Pukkelpop.

Aflevering 3: Wie maakt het nieuws?
maandag 17 september

“God, wat moeten we met een vrouw beginnen? We kunnen ze misschien de mode laten doen”. Een herinnering van Monique Delvaux, de eerste vrouwelijke journaliste op de tv-nieuwsdienst van de BRT. Martine Tanghe was de tweede, in 1978. 

Zo ging dat op de enige plek in Vlaanderen waar je toen aan tv-journalistiek kon doen. Het was een kleine, mannelijke redactie. Waar bovenal kennis telde, en het altijd weer vechten was tegen politieke invloed op de journalisten.

De tijden zijn veranderd. Er zijn nu bijna evenveel vrouwen als mannen. Bert De Graeve heeft de journalisten onafhankelijkheid bezorgd. En naast de inhoud is ook de verpakking belangrijk geworden. Persoonlijkheid mag getoond worden. Al blijft het zoeken hoeveel dan precies.

Deze aflevering focust op de mannen en vrouwen die het nieuws maken. Wat moesten en moeten ze kennen en kunnen? Hoe zijn de verwachtingen en de smaak van de kijkers veranderd?  En klopt de boutade van Phara de Aguirre : “Een journalist is iemand die ’s avonds kan verbergen dat ie er ’s morgens nog niks van wist.”

Aflevering 4: Naar de stembus
maandag 24 september

Op 14 oktober mogen we weer naar de stembus. Maar voor het zover is, brengt de laatste aflevering van Dank dat u bij ons was een wonderlijke greep uit 40 jaar verkiezingen en verkiezingsprogramma’s.

Van de legendarische BRT-verkiezingsshows uit de jaren ’80 met uitslagen, interviews en veel muziek (van Ingeborg tot The Pointer Sisters), over de grimmige sfeer van zwarte zondag, tot de gigantische operatie die een verkiezingsshow nu is.

De makers gingen in het archief op zoek naar programma’s die de kiezers moesten warm maken voor die verkiezingen. Het spraakmakende en controversiële  Bracke & Crabbé bijvoorbeeld, of Doe de stemtest.

Dit is het verhaal van 40 jaar verkiezingsjournalistiek bij ons, in de woorden van de journalisten die het meemaakten: Gui Polspoel, Dirk Sterckx, Siegfried Bracke, Ivan De Vadder, Linda De Win en zovele anderen.  En natuurlijk Martine Tanghe zelf.

De getuigen

Liefst 35 kroongetuigen van vroeger en nu komen aan het woord in Dank dat u bij ons was.  Op één na – Bert De Graeve - zijn het allemaal (voormalige) journalisten. Ze vertellen over de televisiejournalistiek en de evolutie van het tv-nieuws in de voorbije vier decennia.

Het gaat – in alfabetische volgorde – om :

Riadh Bahri, Jan Becaus, Ivo Belet, Stefan Blommaert, Siegfried Bracke, Katleen Cools, Phara de Aguirre, Bert De Graeve, Reddy De Mey, Nadine De Sloovere, Ivan De Vadder, Wim De Vilder, Linda De Win, Hanne Decoutere, Monique Delvaux, Johan Depoortere, Leo Hellemans, Paul Jambers, Tony Naets, Tim Pauwels, Gui Polspoel, Björn Soenens, Dirk Sterckx, Leo Stoops, Martine Tanghe, Dirk Tieleman, Caroline Van den Berghe, Geert Van Istendael, William Van Laeken, Birgit Van Mol, Frieda Van Wijck, Dany Verstraeten, Inge Vrancken, Rudi Vranckx, Walter Zinzen.