Het leven in kleur - Aflevering 4
‘Het onderwijs is een diep racistisch systeem waarin niet iedereen dezelfde kansen heeft’
Vele van de getuigen kregen als kind ooit het studieadvies om zeker niet voor een ASO-richting te kiezen, laat staan Latijn. Wanneer ze dat dan, tegen alle verwachtingen in, tot een goed einde brachten, kregen ze het advies om toch vooral geen universitaire studies aan te vatten. Hoe kan dat?
Naima Charkaoui, mensenrechtenexperte: ‘Het heeft veel te maken met vooral onbewuste vooroordelen, verwachtingen en stereotypen bij leerkrachten. Je merkt bijvoorbeeld dat leerkrachten, vaak onbewust, lagere verwachtingen hebben van kinderen met een migratieachtergrond. Op het moment van een studiekeuze, denken ze wellicht oprecht dat het voor dit of dat kind beter zou zijn om technisch of beroepsonderwijs te volgen, terwijl het voor dat kind misschien veel beter zou passen om voor ASO te kiezen. Je ziet daar inderdaad een patroon in en het probleem is dat je dat op individueel niveau niet hard kunt maken. Als je dat zelf meemaakt, hoe kun je dan weten: is dat hier nu puur op basis van mijn afkomst of is dat misschien echt ook wat het best bij mij past? Want dat kan natuurlijk ook. Dat maakt je heel onzeker, want je moet soms al verdomd veel lef hebben om dan toch te zeggen: ik ga voor dat ASO.’
Prof. Dr. Olivia U. Rutazibwa, docent en onderzoeker Internationale Politiek: ‘We moeten het gesprek beginnen met: die dingen gebeuren, wat gaan we eraan doen? Eerder dan: die dingen gebeuren, maar ben je zeker dat het racisme is? Dat is het afleidingsmanoeuvre waardoor we decennia na decennia moeten blijven bewijzen dat er iets aan de hand is. Terwijl, we weten het, het materiaal is er, maar we hebben liefst alle andere verklaringen dan: dit is een diep racistisch systeem waarin niet iedereen dezelfde kansen heeft.’
Deniz, een oud-mijnwerker uit Houthalen-Helchteren, blikt terug op zijn schooltijd: ‘Ik zat op de tweede bank en iedereen gooide met varkensvlees naar mij. Ik was niet boos op de leerlingen. Wel op de leerkracht, want die deed niks.’ Hij vertelt Karine hoe een klas voor hem een weerspiegeling is van de samenleving: ‘Als je daar als gezaghebbende niet ingrijpt, dat is hetzelfde als een minister die niet ingrijpt wanneer hij foute dingen ziet in de samenleving, of een vader in zijn gezin.’
Sahadi, directeur van een basisschool op Linkeroever in Antwerpen, laat bij elk racistisch incident, hoe klein ook, meteen de les stilleggen om het probleem aan te kaarten, en nodigt diezelfde avond nog de ouders van de betrokken kinderen uit om ook hen te betrekken. Dat heeft een grote impact op de werking van de school, maar het is volgens hem de enige manier om tot oplossingen te komen.
