“Ik ben vooral een schrijver, en een beetje mens.”

Marcel Möring in Wanderlust - De wandelende Jood - zondag 10 september

Maandag 4 september 2017 — In Wanderlust ontmoet filosofe Alicja Gescinska heel diverse mensen die elk op hun manier nadenken over thema's waarrond alle grote religieuze en filosofische tradities cirkelen: liefde, schoonheid, angst, geloof, enz. Ze zoekt hen op in hun eigen biotoop voor een ontspannen gesprek over de kern der dingen.

In de tweede aflevering van het nieuwe seizoen van Wanderlust gaat Alicja op bezoek bij Marcel Möring, een van de belangrijkste schrijvers van Nederland. Möring staat bekend als een krachtige verhalenverteller die compromisloos te werk gaat.

Hij doet er gemiddeld zeven jaar over om een boek te schrijven, maar niet zonder resultaat. Zijn boeken werden vertaald in vijftien talen en hij sleepte meermaals prestigieuze prijzen in de wacht waaronder de AKO literatuurprijs en de Gouden Uil.

Alicja leert hem kennen als een man die gepassioneerd is door het schrijven, geworteld in het verleden, ontworteld in het heden, en met niet al te veel vertrouwen in het hiernamaals.

Op zondag 10 september om 20.15 u op Canvas en vrtnu.be.

Voor een interview met Alicja Gescinska: [email protected]

De aflevering is voor persvisie beschikbaar op het Persportaal van VRT Communicatie.

De zin van het bestaan

Marcel Möring heeft altijd geweten dat hij schrijver wou worden. Schrijven is voor hem alles, een roeping, een ‘raison d’etre’.

"Ik ben vooral een schrijver, en ik ben een beetje mens. Voor mij is de zin van het bestaan om te doen wat ik doe, om te schrijven. Ik denk dat voor iedereen de zin van het bestaan anders is. De zin van het bestaan is in ieder geval de zin zoeken van je bestaan en daaraan toe te geven, en dat met volledige aandacht en 100% te doen."

Geworteld in het verleden

Möring werd geboren in Enschede, tegen de Duitse grens, maar het gezin verhuisde al snel naar Assen in Drenthe, dat in zijn boeken een prominente rol speelt. Een streek die in zijn genen zit en waar hij regelmatig naar terugkeert. Vooral het Balloërveld heeft zijn hart gestolen, een desolaat en uitgestrekt natuurgebied met grafheuvels, een urnenveld, middeleeuwse karrensporen, loopgraven en magische bomen. Een plek vol mysterie, poëzie en verstilling waar hij verbinding voelt met alle tijden en kan mijmeren over het verleden.

"Mijn hart bloeit daar van op, als ik het verleden tastbaar rond mij heen zie, en in de bodem. Er is meer te ontdekken in het verleden dan in het nu of in de toekomst. Het hele idee van ‘zoals het nu is, is het nog nooit geweest', dat versta ik niet. Het is alsof je zegt: 'de bloem bestaat, maar de plant niet".

Möring draagt het verleden nog diep in zijn hart. Pas toen hij acht was, vertelde zijn moeder hem dat hij Joods was. De indruk die dat op hem maakte en de zoektocht naar de joodse identiteit en geschiedenis tekenen zijn oeuvre. De joodse begraafplaats in Assen doet hem stilstaan bij de holocaust, en bij het feit dat Joden van de tweede generatie zich schuldig voelen voor het verdriet van hun ouders, ‘schuldig over het verdriet dat ze niet mogen voelen omdat het hun verdriet niet is’. Het gevoel van verlies is nog altijd tastbaar.

Ontworteld in het heden

Möring noemt zichzelf de wandelende jood die ontworteld is en zich nergens thuis voelt. Al meer dan 30 jaar woont hij in Rotterdam, maar een thuisgevoel heeft hij daar niet.

"Ik mis het ritme van de seizoenen in de stad. Waar ik woonde in het noorden kon je ruiken dat de herfst er aan kwam. Hier is het een groot seizoen, alle natuur is nep. Ik voel me nooit ergens thuis. Ik denk niet dat het nog veranderd, wat ik verontrustend vind, het zou wel fijn zijn om op een plek terecht te komen waarvan je denkt, hier blijf ik. In al mijn romans gaat het om de plek, om het huis, thuis. Ik ken het zelf helemaal niet, het gevoel van thuis zijn. Ik ken wel het verlangen."

Fout van de schepping

Als Marcel Möring in Rotterdam in zijn werkkamer zit en zijn ogen dicht doet, dan ziet hij het Balloërveld. Het is daar dat hij zich het meest thuis voelt en misschien zelfs wil eindigen, zijn as uitgestrooid op een van de magische en sacrale plekken. Het idee dat dat zou kunnen, maakt dat hij de dood iets minder verschrikkelijk vindt.

Ik ben bang voor de dood, al mijn hele leven lang. De dood is het onvoorstelbare, dat alles er niet meer zal zijn. Maar bovendien dat alles wat ik geleerd en gelezen heb, verdampt. Het is gewoon geen goed idee van de schepping. Het had veel beter andersom kunnen zijn: je begint met al je kennis en mogelijkheden, en dan langzamerhand word je dommer, tot je een kind bent. Ik denk niet na over wat na de dood is. Het jodendom heeft geen concept van het hiernamaals. Ik vind het geen troost als er een hiernamaals zou zijn, het gaat om het leven hier en nu, en dat moeten we beter maken.

Alicja zoekt Möring op in Rotterdam en trekt samen met hem naar de plek waar zijn roots liggen, het magische Baloërveld en de joodse begraafplaats in Assen. Een beklijvende aflevering, vol emotie en schoonheid.

De volgende weken in Wanderlust

In de volgende afleveringen van Wanderlust ontmoet Alicja:

De Britse psychiater en schrijver Theodore Dalrymple – 17.9
De Afghaanse journaliste en filmmaakster Nelofer Pazira – 24.9
De cisterciënzer-abt van Orval Lode Van Hecke – 1.10
De Sloveense filosofe en sociologe Renata Salecl – 8.10
De Vlaamse filmmaker Raoul Servais – 15.10
De Britse schrijfster Sara Maitland – 22.10
De Japanse muzikant en Bach-kenner Masaaki Suzuki – 29.10
De Brits-Amerikaanse auteur Lesley Hazleton

Ondertussen blijft het online-platform Wereldbeeld in kleine portretjes, filmpjes en interviews tonen hoe bekende en minder bekende mensen, maar ook religies, filosofie en levensbeschouwingen op zoek gaan naar zingeving in het leven.

Wanderlust op vrtnu.be: reeks 2 én de hele eerste reeks

Op vraag van veel kijkers wordt de eerste reeks van Wanderlust opnieuw online gezet op vrtnu.be. Ze zal beschikbaar zijn van vanaf 27 augustus tot 5 november.

Uiteraard is ook elke aflevering van de tweede reeks te bekijken op het videoplatform. Telkens vanaf de eerste uitzending tot eind november.

Wereldbeeld: een platform over levensbeschouwing

Bij de start van het eerste seizoen van Wanderlust vorig jaar, startte Canvas met het online-platform Wereldbeeld (canvas.be/wereldbeeld) waar gefocust wordt op zingeving, filosofie en religie. Naast gedetailleerde info over het programma Wanderlust kan je er ook extra rubrieken terugvinden. Het platform groeit gestaag met wekelijks nieuwe bijdragen en inzichten.