“Ik voel mezelf geen drummer. Ik ben meer een schilder.”

Van majorette tot experimentele muziek

Als klein meisje is Karen Willems (1979) majorette bij de plaatselijke fanfare, maar veel liever dan in maillot en nylons met een baton te lopen jongleren, wil ze achteraan de fanfarestoet tussen de trommelaars lopen. De baton wordt al gauw ingeruild voor twee drumsticks. Ze wordt slagwerker bij de fanfare Nooit Gedacht van Sint-Jan-Bentille en volgt klassiek slagwerk aan de Eeklose academie. Vervolgens legt ze zich meer op jazz toe aan de academies van jazz en lichte muziek van Gent en Knokke en gaat ze als drumster aan de slag in de The Saint Michael's big band uit Sint-Laureins.

Karen heeft naast haar passie voor muziek een sterke band met de natuur. Ze studeert tuinbouw en een tijd lang ziet het ernaar uit dat daar haar professionele roeping ligt. Tot ze als twintiger ernstig gewond raakt in een auto-ongeval. Haar drum helpt haar door haar zware revalidatie en ze besluit zich volledig op muziek toe te leggen. Ze sluit zich aan bij de experimentele indieband Yuko, waarmee ze drie albums maakt en door heel Europa tourt.

Karen valt op door haar artistieke en erg fysieke stijl van drummen en ze groeit uit tot een gerespecteerde en veel gevraagde muzikante. Zo speelt ze bij Silver Junkie en Kaboom Karavan.

Stef Kamil Carlens vraagt Karen bij zijn band Zita Swoon voor een tournee met Afrikaanse muzikanten en een Afrikaans geïnspireerd repertoire. Ook muzikant Mauro Pawlowski doet regelmatig beroep op haar slagwerkkunsten.

In 2015 haalt Joost Zwegers haar aan boord van de liveband van Novastar, waarmee de verschillende zomerfestivals in de Benelux worden aangedaan. Momenteel bereidt ze zich met Zwegers en de gerenommeerde Britse producer John Leckie voor op de opname van een volgend Novastar-album.

Willems is de drijvende kracht achter Inwolves, waarmee ze recentelijk haar 2de album Involves uitbracht. Inwolves beschrijft ze zelf als surrealistische geluiden overgoten met ritmisch geweld.

Ze is ook actief in tal van experimentele en improvisatieprojecten (o.a. het trio Cycle met Dirk Serries en Martina Verhoeven en improsessies met muzikanten als Rodrigo Fuentealba en Edwin Van Vinckenroye). Ze nam deel aan Istanbul Ekspres, een intercultureel muziekproject met Belgische en Turkse muzikanten. Voorts werkt ze voor theater, waarin ze voorstellingen maakte met Theater Malpertuis (Send all your horses), Herman Kolgen (‘Trainfragments’) en ChampdAction (‘Grand Opéra de Trash’), en waagt ze zich sporadisch aan het componeren van filmmuziek.

De referentieplaten van Karen Willems

“Ik ben eigenlijk vooral met klank bezig. Ik voel mezelf geen drummer. Toch niet in de zin van een metronoom. Ik ben meer een schilder. Ik wil kleur geven aan een project of een groep.”
Karen Willems

Dia-avonden
“In de jeugdbeweging was er jaarlijks een dia-avond met de foto’s van het kamp voor de ouders. Als achtergrondmuziek klonk altijd Vangelis of Jean-Michel Jarre. Vooral Vangelis vond ik fantastisch, een openbaring. Ik kwam uit een akoestische wereld met drums, blazers, piano,… maar opeens was daar die analoge synthesizer. Een heel symfonisch orkest in één instrument. En die combinatie van klankkleuren: diep en hoog, dreigend en hemels. Bij mijn project Inwolves gebruik ik ook veel analoge synths en combineer ik de donkerheid van de volwassenheid met dat zachte, frisse van mijn jeugd. Als ik Vangelis hoor, zie mezelf weer op dat stoeltje zitten op de dia-avond. Af en toe omkijkend naar mama en papa: Kijk, die foto, dat ben ik.”

Charles Mingus: Gecontroleerde chaos
“Ik speelde in The Saint-Michael’s big band in Sint-Laureins toen we de partituur van Moaning van Charles Mingus kregen voorgeschoteld. Ik dacht: wauw! wat is dat? Moaning drijft op een enorm snelle groove en gecontroleerde chaos van melodische instrumenten. Ik heb er lang op gestudeerd. In het begin was die gecontroleerde chaos er niet. Het was gewoon chaos. Maar na lang oefenen kwam het symbiotische moment dat chaos en groove samenvielen. Ik heb enorm veel van Mingus geleerd. Hij maakt soms een stop, vertraagt of versnelt of laat een moment van stilte. In plaats van heel de tijd te begeleiden, moet je elkaar soms ruimte geven en instrumenten naar voor laten komen. Dat is zo belangrijk.“

Pop is nooit ver weg
“Toen ik The Breeders voor het eerst op MTV zag, die charmante tweeling die daar aan het zingen was, dacht ik: ik heb ook een tweelingzus. Wij moeten dat ook doen. We zijn met een paar vriendinnen de kelder ingetrokken en beginnen muziek maken. Mijn zus op bas, ik drum en een beetje zang, nog synths en een gitaar erbij. We speelden covers van Pearl Jam tot Depeche Mode. Ik herinner me ons eerste concert nog toen ik achttien was. Eigenlijk herinner ik het mij niet zo goed  want ik was heel zat. Ik denk dat het niet zo goed was, maar het was wel een toffe periode om te experimenteren met iets anders dan bladmuziek en bigband waar ik uitkwam. Nu nog is de pop niet ver weg. Ik heb bij Yuko en Novastar gespeeld. Dikwijls wordt popmuziek aanzien als drie akkoorden en boem tsjak. Maar mij biedt het veel vrijheid om te creëren.”

De papa van alle drummers
“Papa Jo Jones was een geweldige drummer. Hij is een grondlegger, de papa van alle drummers. Hij was een echte entertainer, heel beweeglijk - hij was begonnen als tapdanser -, en hij had een geweldige techniek. Hij had een manier van spelen waarbij hij de klank dempte als hij sloeg, wat een heel eigen sound creëerde. Hij heeft de basispuls ook veranderd. Tot dan was dat de basdrum, maar Jo Jones heeft die verplaatst naar de hihat. Dat zorgde voor een subtielere stuwing van de band. Als je hem bezig ziet, dan kun je niet anders dan glimlachen. Die was één met zijn instrument. De glinsteringen in zijn ogen, dat spelplezier. Door naar Papa Jo Jones te luisteren, heb ik geleerd om naar mezelf te zoeken in m’n instrument en dat beweging ook veel kan betekenen voor klank.”

The Viking of 6th Avenue
“Moondog was een Amerikaanse straatmuzikant geboren in 1916. Hij maakte heel mooie composities die hij op straat bracht voor voorbijgangers. Hij liep verkleed als viking wat hem de bijnaam The Viking of 6th Avenue opleverde. Moondog heeft me enorm geïnspireerd in het gebruik van percussie. Hij maakte zelf muziek- en percussie-instrumenten als de trimba, maar gebruikte ook zijn voeten of een veer op een trommel. Er schuilt een kinderlijke naïviteit in zijn muziek. Hij gebruikte ook natuurlijke omgevingsgeluiden. Je hoort echt New York, de vibe, de beweging van de stad. Moondog heeft me geleerd mijn kinderlijkheid en speelsheid niet te verliezen, om op zoek te gaan naar fijne klanken. Ik heb een doos, mijn goocheldoos, met allerlei voorwerpen en instrumentjes waar ik graag klanken mee produceer. Alles is geluid, niet enkel een drumstel.”

Research en interviews: Gianni Marzo
Regie: Silvia Peeters/ Productie en eindredactie: Griet Boulat

De volgende afleveringen

Off the Record is ook nog te gast bij Rodrigo Fuentealba (gitarist/producer van o.a. Fifty Foot Combo, Manngold, Gabriel Rios, Novastar) en Ruben Block (zanger/gitarist Triggerfinger).

#offtherecord

Off the Record is een productie van Canvas