Is IS voorbij? - De erfenis van IS
donderdag 22 november op Canvas
Woensdag 21 november 2018 — Het kalifaat staat op verschrompelen en IS is militaire zo goed als verslagen. Maar wat nu? Is het verhaal van IS dan inderdaad voorbij? Wat rest er van de terreurgroep en waar kunnen we ons nog aan verwachten?
In een zoektocht naar antwoorden op die vragen, gaat journalist Mahmoud Elsobky op weg naar wat het kalifaat ooit was. Langs landen die grootleveranciers waren voor IS-strijders en langs vruchtbare grond waar IS blijkbaar hoopt opnieuw wortel te schieten. Elsobky gaat op zoek naar insiders die hem kunnen vertellen hoe IS het nu zelf ziet, hij spreekt met generaals en bronnen binnen inlichtingendiensten.
Is IS voorbij? is een zoektocht naar de resten van IS na het verschrompelen van het kalifaat en tegelijk ook een zoektocht naar bevestiging van geruchten die al langer de ronde doen. Geruchten over Emni, de geheime dienst van IS, die de organisatie nieuw leven wil inblazen.
Is IS voorbij en waar moeten we ons op voorbereiden?
Een reportage van Mahmoud Elsobky met de steun van het Fonds Pascal Decroos, in coproductie met VRT NWS.
Is IS voorbij? : donderdag 22 november om 21.15 u., na De afspraak op Canvas
Toen Raqqa, een laatste IS bolwerk in Syrië, op invallen stond, vertrok er een kolonne. Een kolonne vrachtwagens met in de laadbak wat je de elite van IS zou kunnen noemen. De harde kern die nodig was om IS in leven te houden nu ze het kalifaat moesten opgeven. Waar die kolonne precies terecht is gekomen, weten we niet. Maar het geeft wel een beeld van het plan dat de terreurorganisatie had voor hun toekomst.
Emni was al langer deel van IS en fungeerde er een beetje als een geheime ordehandhavingsdienst. Denk aan de Stasi in voormalig Oost-Duitsland. De organisatorische structuur van IS is ondertussen gereduceerd tot emni: een ondergrondse beweging van oren en handen die ervoor zorgt dat de terreurdreiging op peil blijft en die lokale cellen faciliteert bij het plannen van aanslagen. Cellen die met elkaar in contact staan, maar elkaar niet kennen. Emni had duidelijk blauwdrukken voor aanslagen liggen, al volgde niet iedereen die probleemloos.
“Abaoud en Abdeslam maakten een fout door zichzelf uiteindelijk niet op te blazen,” zegt Jassim Mohamed, voormalig directeur van de Iraakse intelligentiedienst ECCI.
De lone-wolves-aanslagen die we de laatste jaren vooral zien, zijn dan wel het werk van eenlingen. Achter de schermen kunnen ze rekenen op de steun en inspiratie van Emni. In dat verband doen verschillende geïnterviewden in de reportage een oproep die politiek moeilijk ligt maar politioneel misschien wel steek houdt: buitenlandse IS strijders kunnen best weer naar huis worden gebracht, want zij vormen belangrijke bronnen van informatie.
‘Ik besef heel goed dat het politiek erg moeilijk ligt, maar vanuit politioneel oogpunt zou het gewoon beter zijn ze naar hier te halen en hier vast te zetten.‘ Aldus Koert Debeuf, directeur van het Tahrir Midden-Oosten Instituut.
Mahmoud Elsobky is journalist, geboren en getogen in Egypte maar sinds een tijdje woont hij in het Antwerpse. Hij werkte voor CNN, Al Jazeera, BBC News en de Britse kranten The Guardian en The Sun. Daarnaast heeft hij ook meegewerkt aan verschillende producties van VRT NWS, met name met Rudi Vranckx in Egypte en Libië. Maar daar kan hij ondertussen niet meer komen. Zijn werk wordt door de Egyptische overheid niet geapprecieerd en in het Egypte van vandaag betekent dat, dat je je leven niet meer zeker bent. Daarom zet hij zijn werk dus verder vanuit België, maar hij blijft zijn focus op het Midden-Oosten en Noord-Afrika liggen.
