Op Museum Tour met Canvas en Toerisme Vlaanderen

19 oktober 2020 - Museum Tour is een reeks korte online documentaires (van 10 tot 15 minuten) over toonaangevende Vlaamse musea en collecties. Ze zijn opgevat als virtuele rondleidingen waarbij de conservator of een andere expert gepassioneerd vertelt over de verzameling. Vandaag is de eerste Museum Tour online gegaan op VRT NU: een bezoek aan het Museum Mayer Van Den Bergh in Antwerpen. Museum Tour is een initiatief van Toerisme Vlaanderen, de Vlaamse musea en Canvas in samenwerking met FARO, het Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed.

Museum Tour is een vervolg op Stay at Home Museum dit voorjaar. Toen was het de bedoeling om het publiek tijdens de volledige sluiting van de musea en expo’s toch de gelegenheid te bieden de collecties te ontdekken. Nu de meeste musea weer (beperkt) toegankelijk zijn, ligt de nadruk van Museum Tour vooral op de voorstelling van de rijke collecties van de musea en op de meerwaarde van de ‘virtuele’ rondleiding. De kennis en de bevlogen toelichting van de experten zorgen immers voor extra beleving en inzicht. De beelden laten ook toe in te zoomen op de mooiste details of merkwaardige verhalen. De online rondleidingen kunnen bekeken worden als korte, op zichzelf staande documentaires. Maar ze zijn ook geschikt als voorbereiding, begeleiding of aanvulling van een echt museumbezoek. ​

Canvas en Toerisme Vlaanderen nodigen de kunstliefhebbers met deze Museum Tour uit voor een bezoek aan het Museum Mayer Van Den Bergh in Antwerpen (met onder meer ‘De Dulle Griet’ van Bruegel), de Sint-Pieterskerk in Leuven (met onder meer ‘Het Laatste Avondmaal’ van Dirk Bouts), het Sint-Janshospitaal in Brugge (met de expo ‘Hans Memling en de hedendaagse kunst’), het KBR museum (met de ‘Bourgondische Librije’ uit de collectie van de Koninklijke Bibliotheek van België), en het Industriemuseum in Gent (met onder meer de spinmachine 'Mule Jenny').

Olivier Goris, netmanager Canvas:
​“Museum Tour en Stay at Home Museum zijn nieuwe, digitale manieren om onze topcollecties te ontdekken en te beleven, ook in moeilijke tijden en voor een ruimer publiek. Die innovatieve initiatieven worden nog versterkt door de unieke kracht van een kijkplatform als VRT NU. Ik ben blij dat Canvas kan samenwerken met Toerisme Vlaanderen, de Vlaamse musea en FARO om de rijkdom van ons cultureel erfgoed te tonen en uit te dragen.”

Peter De Wilde, CEO van Toerisme Vlaanderen:
​“Museum Tour is voor Toerisme Vlaanderen en de betrokken musea de perfecte manier om onze passie voor erfgoed, kunst en cultuur te blijven delen met de rest van de wereld, zeker op een moment dat mensen fysiek samenbrengen wat moeilijker ligt. Met het Stay at Home Museum zijn we er dit voorjaar in geslaagd mensen wereldwijd met mekaar te verbinden rond hun passie voor de Vlaamse Meesters. We bereikten een publiek verspreid over bijna 100 landen wereldwijd. Inzetten op passiegroepen en verbinden, dat zijn voor ons sleutelbegrippen in het toerisme van de toekomst. Zo laten we onze bestemmingen wereldwijd floreren, voor onze bezoekers, onze ondernemers en onze bewoners. Ik ben dan ook bijzonder enthousiast én dankbaar dat Canvas samen met ons zijn schouders wil zetten onder de nieuwe reeks Museum Tour.”

Olga Van Oost, Algemeen directeur van FARO, het Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed vzw:
​“Musea blijken in onzekere en onvoorspelbare tijden als deze plekken van hoop en perspectief. Dat blijkt ook duidelijk uit initiatieven als Museum Tour en Stay at Home Museum. Hierin nemen bevlogen museummedewerkers de kijker mee in de verrassend wondere wereld van erfgoed en kunst. Museum Tour biedt zuurstof en opent ook de deur naar een coronaveilige wereld van schoonheid en wijsheid.”

De virtuele rondleidingen van de Museum Tour werden gemaakt door Canvas. De reportages duren een tiental minuten tot een kwartier: ideaal voor een online beleving. Ze worden vanaf 19 oktober week na week aangeboden via VRT NU en via de kanalen van de betrokken musea, FARO en Toerisme Vlaanderen, dat ook zorgt voor internationale verspreiding.

Ook de virtuele rondleidingen van de reeks Stay at Home Museum (over o.a. Van Eyck, Bruegel en Rubens) worden vanaf 19 oktober opnieuw beschikbaar gesteld via VRT NU.

Museum Mayer Van Den Bergh - Antwerpen
​Over de kunst van het verzamelen
​Met directeur Carl Depauw - Vanaf 19 oktober

Op nauwelijks 10 jaar tijd verzamelt Fritz Mayer van den Bergh (1858-1901) zo’n 6000 kunstobjecten. Na zijn plotse dood in 1901 blijft moeder Henriëtte achter met een onvervulde wens van haar zoon: een museum om zijn adembenemende collectie tentoon te stellen. In 1904 vervult Henriëtte die wens. Wie het museum bezoekt, stapt een wereld binnen vol schilderijen, retabels, beeldhouwwerk, handschriften en wandtapijten. Stuk voor stuk opgesteld in een sfeervol interieur vol delicate, kleine kunstschatten. Je voelt er de geestdrift en het kennersoog van Fritz en de onvoorwaardelijke liefde van een moeder voor haar zoon.

Carl Depauw, de directeur Museum Mayer van den Bergh, begenadigd verteller en specialist 16de en 17de-eeuwse Antwerpse kunst, vertelt honderduit over de collectie en de kunst van het verzamelen. Absoluut topstuk is 'De dulle griet' van Pieter Bruegel de Oude. Fritz tikte het schilderij indertijd voor slechts 488 Belgische frank op de kop en nu is het doek hét uithangbord van het Museum.

Sint-Pieterskerk - Leuven
​Over o.a. Het Laatste Avondmaal van Dirk Bouts
​Met expert Oude Kunst Peter Carpreau - Vanaf 26 oktober

In maart 2020 is de Sint-Pieterskerk in Leuven – een hoogtepunt van de Brabantse gotiek – weer in haar volle glorie gerestaureerd. In de kerk maken we kennis met een unieke collectie Vlaamse topstukken die nog in situ wordt bewaard: op de exacte plaats waarvoor ze eeuwen geleden door meesterlijke handen zijn gecreëerd. Het topstuk van de collectie is ‘Het Laatste Avondmaal’ van Dieric Bouts (ca. 1410-1475). Het werk is in meer dan één opzicht baanbrekend. De Leuvense stadsschilder was de eerste die het Bijbelse thema op zo’n monumentale schaal afbeeldde. Het drieluik getuigt daarnaast van een indrukwekkende kennis en beheersing van perspectief. Bijzonder is ook hoe Bouts het Bijbelverhaal in een herkenbaar 15de-eeuws decor plaatst. Nog zo’n baanbrekend element vinden we tot slot terug op de zijpanelen: Bouts is de eerste kunstenaar die zoveel aandacht schenkt aan landschappen. ​ Sommige kunsthistorici noemen Bouts daarom zelfs de allereerste echte landschapsschilder.

De Sint-Pieterskerk herbergt ook nog een tweede werk van Bouts, nl. een triptiek met de marteling van de Heilige Erasmus, én nog heel wat andere schatten van Vlaamse Meesters. De Edelheeretriptiek (een eigentijdse kopie naar de wereldvermaarde Kruisafneming van Rogier Vander Weyden) en het Triomfkruis van Jan Borman zijn zelfs door de Vlaamse Gemeenschap erkend als topstuk. Anders stukken zoals de imposante Sacramentstoren, het praalgraf van Hendrik I en de kapel van “Fiere Margriet” verdienen bijzondere aandacht.

Sint-Janshospitaal – Brugge
​Over de expo Hans Memling en de hedendaagse kunst
​Met directrice Eva Tahon - vanaf 2 november

Het Sint-Janshospitaal is één van de oudste hospitaalgebouwen van Europa. De vroegste sporen dateren van het midden van de 12de eeuw. Schilderijen, beelden, meubelen, zilverwerk en tinnen voorwerpen zijn de getuigen van eeuwenlange zieken- en zielszorg op deze plek. De middeleeuwse ziekenzalen en de daarbij behorende kerk en kapel herbergen een imposante collectie kunstwerken en medische instrumenten. Je komt ook oog in oog te staan met het werk van Hans Memling, een van de belangrijkste 'Vlaamse Primitieven'. Het museum bezit zes topwerken van zijn hand. Vier werden speciaal voor deze locatie gecreëerd en zijn er al sinds de late 15e eeuw thuis. Het beroemde Ursulaschrijn is één van Memlings grootste meesterwerken en een absolute publiekslieveling.

Door de eeuwen heen heeft Memling een grote invloed gehad op kunstenaars, onder wie grootheden als Dürer en Rafaël. Zijn werk inspireert ook hedendaagse makers. De expo 'Hans Memling en de hedendaagse kunst', die momenteel loopt, geeft aan hoe Memling ook nu nog kunstenaars beïnvloedt. Zo is er een reeks vroege werken te zien van Joseph Kosuth, een van de vaders van de conceptuele kunst. Daarnaast komt de Afro-Amerikaanse schilder Kehinde Wiley aan bod. Hij schilderde het officiële portret van de Amerikaanse president Barack Obama. Verder ook werk van de Iraanse schilder Aydin Aghdashloo. De Syrisch-Amerikaanse Diana Al-Hadid en de Vlaming David Claerbout creëren voor dit project ook nieuw werk.

KBR-Museum - Brussel
​Over de Bourgondische Librije
​Met conservator Ann Kelders - Vanaf 9 november

Zeshonderd jaar geleden regeerden de hertogen van Bourgondië over onze gewesten. Deze rijke en machtige vorsten en gecultiveerde mecenassen stelden een schat samen die ook vandaag nog weet te boeien: de Librije, een verzameling handschriften die zo uniek is dat ze haar eigen naam kreeg.

Heel wat van deze meesterwerken wisten de tand des tijds te doorstaan en worden door KBR gekoesterd. Op 18 september jl. opende de nationale bibliotheek haar schatkist en voortaan worden deze pareltjes met het publiek gedeeld in een nieuw museum in en rond de Nassaukapel. Die unieke plek biedt bezoekers de kans om de prachtig verluchte manuscripten te bewonderen en tegelijkertijd het middeleeuwse culturele verleden van Europa te ontdekken.

Iedereen kent Jan Van Eyck of Rogier van der Weyden, maar de miniaturisten die de handschriften verluchtten, moesten zeker niet voor hen onderdoen. Sommigen beweren zelfs dat we de mooiste schilderijen van de Vlaamse primitieven misschien wel in de handschriften terugvinden. Het zijn die handschriften die het hart van het nieuwe museum vormen.

Het Industriemuseum – Gent
​Over de spinmachine Mule Jenny en zakenman Lieven Bauwens
​Met directrice Hilde Langeraert - Vanaf 16 november

Vandaag komen onze katoenen T-shirts, gordijnen of mondmaskers van de andere kant van de wereld. Tweehonderdvijftig jaar geleden beheersten Britse ondernemers de wereldwijde handel en productie van katoen. Gentenaar Lieven Bauwens wou daar een graantje van meepikken en smokkelde in 1798 de onderdelen van de spinmachine ‘Mule Jenny’ van Groot-Brttannië naar het vasteland. Hij richtte in Parijs en Gent de eerste katoenfabrieken op. Zijn mechanische katoenverwerking was de motor van de eerste industriële revolutie op het Europese platteland.

De spinmachine Mule Jenny van het Industriemuseum in Gent is een van de oudste bewaarde exemplaren ter wereld. Een topstuk van jewelste, sinds 2009 erkend door de Vlaamse Gemeenschap en vandaag te bewonderen in de gloednieuwe hoofdtentoonstelling van het museum.