"Waarom hebben wij dat moeten meemaken als niemand iets geleerd heeft?"

Dansen op 85

Lydia Chagoll was in haar jonge jaren danseres en choreografe voor de opera van Brussel, de KVS en de toenmalige BRT. Ze is nu 85, maar het dansen, dat kan ze niet laten. Twee keer per week trekt ze haar hakschoentjes aan en danst ze tango.

“Ik ben politiek zeer bewust, ik ben erg bezig met wat er gebeurt in de wereld, vooral wat kinderen betreft. Dat vergt veel energie en brengt ook veel verdriet. Als ik dans, dan ben ik weg, dan zit ik in de dans. En ja, dan ga ik soms eventjes in trance omdat ik mezelf vergeet.”

Het grote verdriet

Toen ze in 1973 plannen maakte om haar creaties op film vast te leggen, ontmoette ze regisseur Frans Buyens. Hij is ondertussen 31 jaar haar levenspartner en zielsverwant en zette haar aan om zelf achter de camera te gaan staan. Haar eerste film, In naam van de Führer, sloeg meteen aan. Hij was gebaseerd op haar eigen ervaring als kind tijdens de Tweede Wereldoorlog. Lydia groeide op in Brussel maar ze was nauwelijks negen toen haar joodse gezin de naziterreur ontvluchtte. Maar in Nederlands Indië kwamen ze in Japanse kampen terecht. Het doet haar pijn om te zien dat we niet van het verleden geleerd hebben.

“Waar ik verdriet over heb, is dat er nu nog kinderen zijn die het weer moeten meemaken. Want hadden wij kunnen zeggen: wij hebben het meegemaakt, maar nu gebeurt het nooit meer. Dan zou ik gezegd hebben: goed, we hebben tot iets gediend. Maar we hebben tot niets gediend, het gaat maar verder. Kijk naar Syrië, kijk naar Afghanistan, kijk naar al die landen in Afrika. Dan denk je: waarom hebben wij dat moeten meemaken als niemand iets geleerd heeft. Dat is het grote verdriet van de meeste mensen die het hebben meegemaakt: het heeft tot niets gediend.”

Baas over eigen leven

Jarenlang werkte Lydia Chagoll als lekenconsulente in gevangenissen. Voor haar inzet kreeg ze een eredoctoraat aan de VUB. Gevangenschap is naast kindermishandeling en euthanasie een terugkerend thema in haar leven.

“We waren de eersten die lid werden van ‘Recht op waardig sterven’. En ik heb een afspraak met mijn dokter.  Als ik voel dat het niet meer kan, dan hoeft het voor mij niet. Hij weet waar de sleutel ligt. Want ik vind: als je 85 bent, dan ben je wijs genoeg om te weten wat je wil. Baas in eigen buik, baas over eigen leven.”

Alicja Gescinska zoekt Lydia Chagoll op in haar huis in de bossen van Overijse, ver van de drukte, maar een broeihaard van creativiteit en sociale inzet.

Alicja

Alicja Gescinska (34 jaar) verhuisde als zevenjarig meisje met haar ouders van Polen naar België, op zoek naar een betere toekomst in het 'vrije Westen'. Ze is doctor in de filosofie en raakte in 2012 bekend bij een breder publiek met haar boek De verovering van de vrijheid, een filosofisch pleidooi voor meer positieve vrijheid. Sindsdien heeft ze naam gemaakt als een van de belangrijkste jonge intellectuelen in Vlaanderen en Nederland. Ze schrijft geregeld columns, opiniestukken en essays voor verschillende kranten en tijdschriften. In februari kwam haar debuutroman Een soort van liefde uit. De afgelopen drie jaar woonde ze met haar gezin in de Verenigde Staten en werkte ze als docente politieke wetenschappen aan Amherst College.

Online

Eerder deze zomer lanceerde Canvas ook canvas.be/wereldbeeld: een online platform rond filosofie, zingeving en levensbeschouwing. Je vindt er onder meer een voorstelling van de erkende levensbeschouwingen, grote levensvragen die beantwoord worden door mensen met verschillende levensbeschouwelijke achtergrond, reportages over rituelen, enz. Het platform verzamelt ook alle programma’s op VRT radio en tv rond zingeving en levensbeschouwing. Ze kunnen er online worden (her)bekeken of – beluisterd. Ook Wanderlust krijgt er zijn plaats, met extra informatie en duiding over de centrale gasten. De onlineredactie werkt voor het platform nauw samen met de diverse levensbeschouwingen.

Wanderlust is een productie van Canvas.