Wat houdt ons tegen? – Aflevering 5: Een wereld in herstel
Maandag 22 november
Als we het slim aanpakken, kunnen we een comfortabel en gezond leven leiden binnen de grenzen van de planeet. We gaan dan werken mét de natuur en niet tégen de natuur. Natuurlijke oplossingen bieden niet alleen de beste verdediging tegen de gevolgen van de klimaatverstoring, ze bieden ook de beste kansen om de klimaatopwarming af te remmen.
Win-win in de Maasvallei
Een prachtig voorbeeld daarvan is het RivierPark Maasvallei. Daar krijgt de Maas steeds grotere delen van haar natuurlijke bedding terug. Extra bijzonder is dat dit gebeurt door een grindbedrijf dat het Maasgrind mag winnen in ruil voor rivierverruiming en natuurontwikkeling. Een breder rivierbed is de beste garantie om de inwoners van de Maasvallei te beveiligen tegen de overstromingen die steeds vaker zullen voorkomen door de klimaatverstoring, En het biedt ook kansen voor nieuwe natuur langs de Maasoevers.
Zo is het natuurgebied er verdubbeld en de biodiversiteit aan flora verdrievoudigd op tien jaar tijd. Wilde Gallowayrunderen, Konikpaarden, bevers, reeën en everzwijnen vormen nu de 'big five' van de Maasvallei. Daar komt nog bij dat deze wilde natuur ook heel veel koolstof opslaat. Op die manier kan sterke natuur ook de klimaatverstoring mee afremmen.
Natuur in de stad
Ook steden moeten zich wapenen tegen de gevolgen van de klimaatverstoring. Dan is het zaak om de weinige wilde natuur die we nog hebben in onze steden te beschermen. De Friche Josaphat in Brussel, een strook braakland van 25 hectare langs een treinspoor in Schaarbeek, herbergt meer dan 120 verschillende soorten bijen, waarvan sommige, zoals de zwartpootwolbij, nergens anders in België te vinden zijn. Vrijwilligers willen dit stuk wilde natuur bewaren, nu de Stad Brussel er wil bouwen.
Meer ruimte voor natuur is noodzakelijk maar niet evident in het dichtbevolkte Vlaanderen waar ook nog voldoende plaats voor landbouw moet blijven. Misschien kunnen we voor een deel van onze landbouw uitwijken naar de Noordzee? Proefproject United experimenteert met zeewierkweek voor onze kust. De eerste oogst was alvast veelbelovend.
Landbouw in Brussel
Atelier Groot Eiland runt in Brussel enkele schrijnwerkerijen, horecazaken en stadsboerderijen, met als blikvanger de Ferme Abattoir: één van de grootste productieve daktuinen in Europa, op het dak van de markthal van de Abattoirs in Anderlecht. Het voedsel van de boerderijen gaat naar de eigen restaurants, voedselresten worden weer gecomposteerd. Door landbouw in te planten in de stad krijgt een hele wijk ook weer connectie met waar ons voedsel vandaan komt. Korteketenlandbouw kan zo helpen om mensen meer bewust te maken van de waarde van gezonde voeding, om meer te eten volgens de seizoenen en om minder eten te verspillen. Want als we willen leven binnen de grenzen van de planeet, zullen we ook moeten nadenken over: hoeveel is genoeg?
De transitie is begonnen
De transitie naar een uitstootvrije, circulaire en regeneratieve wereld is ingezet. We weten wat we moeten doen. Het is nu kwestie van dat op te schalen en te versnellen want de wetenschap is duidelijk: elke dag telt. Overheden, grote bedrijven en banken moeten nu massaal inzetten op de transitie, die steeds ook sociaal rechtvaardig moet zijn. Ook burgers kunnen veel doen, we zijn niet machteloos. De chaos en onzekerheid die horen bij de overgang van het oude systeem naar het nieuwe mogen ons niet tegenhouden. Ze zijn net een goed teken. De wereld is aan het kantelen.
Met: Hans Bruyninckx (directeur Europees Milieuagentschap), Ignace Schops (directeur van het Regionaal Landschap Kempen en Maasland, voorzitter Europarc Federation), Luc Bas (hoofd Coördinatie en Strategie Europees Milieuagentschap), Tomas Wyns (expert klimaatbeleid), Jos Delbeke (expert klimaatbeleid), Jan Rotmans (klimaatwetenschapper en transitiedeskundige), Hans Van Scharen (onderzoeker bij ‘lobbywaakhond’ Corporate Europe Observatory), Heleen De Coninck (hoogleraar socio-technische innovatie en klimaatverandering), Marjolein Visser (professor Agro-Ecologie), Olivier De Clerck (professor Fycologie, zeewierdeskundige), Jolein Bergers (vrijwilligster Plan B Josaphat), Katrien Schaerlaekens (projectleider RivierPark Maasvallei), Kris Van Looy (bioloog RivierPark Maasvallei), Frank Liebens (grindbedrijf Steengoed), Tijs Boelens (tuinbouwbedrijf De Groentelaar), Maarten Dieryck (Atelier Groot Eiland)
